شرایط بیمه بیکاری به منظور حمایت از افرادی که به طور موقت و بدون اراده خود از کار افتادهاند طراحی شده است. با افزایش نرخ بیکاری و افزایش تعداد افرادی که شغل خود را از دست دادهاند، مسئله بیمه بیکاری به یکی از مسائل برجسته کشور تبدیل شده است.
براساس قانون بیمه بیکاری فقط افرادی که به طور غیر ارادی بیکار شدهاند و آماده به بازگشت به بازار کار هستند از مزایای بیمه بیکاری بهرهمند میشوند؛ بنابراین افرادی که از کار اخراج شدهاند و این اخراج تحت اراده و اختیار آنها نبوده، میتوانند از مزایای بیمه بیکاری بهرهمند شوند. لازم به ذکر است که بیمه بیکاری برای افرادی که در حوزه حرفهای آزاد فعالیت میکنند، قابل اعمال نیست.
قانون جدید شرایط بیمه بیکاری
برای استفاده از بیمه بیکاری افراد باید دارای شرایط ویژهای باشند که بر اساس قانون جدید بیمه بیکاری تعیین شده است. این قوانین معمولاً توسط سازمان تأمین اجتماعی یا مراجع مربوطه اعلام میشود. به عنوان مثال قوانین مربوط به بیمه بیکاری در کشور ما شامل ۱۴ ماده و ۲۱ تبصره است که در سال ۱۳۶۹ توسط مجلس شورای اسلامی تصویب شده است.
براساس بخشنامه بیمه بیکاری پرداخت حق بیمه باید به نسبت 3 درصد از دستمزد بیمه شده توسط کارفرما انجام شود. میزان مستمری بیمه شده برابر با 55 درصد از حقوق شخص در زمان اشتغالش است. در صورتی که شخص بیکار سرپرست خانوار باشد، به ازای هر نفر تحت سرپرستی او، 1۰ درصد به این مبلغ اضافه میشود. همچنین مبلغ مستمری نمیتواند کمتر از حداقل دستمزد سالانه تعیین شده توسط شورای کار باشد به طوری که آن را قانون جدید بیمه بیکاری مقرر میکند.
طبق قانون جدید بیمه بیکاری برای اولین بار بیمه بیکاری برای مربیان و مدرسان در نظر گرفته شده است. به طور کلی دولت با توجه به بیکاری بسیاری از مربیان و مدرسان در دوران کرونا به دلیل تعطیلی باشگاهها و فدراسیون به دنبال راهی برای حمایت از این افراد بود. در نهایت، با شرکت بیمه معلم تفاهمنامهای امضا شد که مربیان و مدرسان فدراسیون ورزشهای همگانی را تحت پوشش بیمه بیکاری قرار میدهد. این طرح همچنین قابل استفاده برای سایر فدراسیونها نیز است.
شرایط دریافت بیمه بیکاری
اطلاع از شرایط دریافت بیمه بیکاری برای دریافت این نوع بیمه ضروری است. زیرا در صورت عدم آگاهی در خصوص شرایط دریافت بیمه بیکاری، افراد دچار سوتفاهم شده و نمیتوانند از حقوق خود بهرمند شوند. برای اطلاع از شرایط بیمه بیکاری، افراد باید با موارد زیر خود را تطابق دهند:
- مشمول قوانین کار و تأمین
- تابعیت کشورهای خارجی
- عدم دریافت مستمری بازنشستگی یا درآمد کلی از کارافتادگی
- داشتن حداقل ۶ ماه سابقه پرداخت حق بیمه
- به عنوان صاحب حرفه یا متخصص آزاد فعالیت نکنند و بهعنوان بیمهشدگان اختیاری محسوب نشوند.
- اخراج از محل کار
- داشتن حداقل یک سال قرارداد کار با پرداخت حق بیمه
- داشتن کارت پایان خدمت (برای آقایان) و یا گواهی اشتغال به تحصیل
بخشنامه بیمه بیکاری
در ایران، بیمه بیکاری تحت نظر سازمان تأمین اجتماعی اجرا میشود و بر اساس قانون بیمه بیکاری، کارگرانی که به دلایل غیرارادی (مانند تعطیلی کارخانه، کاهش نیروی کار و …) بیکار میشوند، مشمول دریافت بیمه بیکاری میشوند. بخشنامه بیمه بیکاری در ایران به طور خلاصه شامل موارد زیر است:
- شرایط دریافت بیمه بیکاری: کارگران مشمول قانون کار که بدون میل و اراده بیکار شدهاند و سابقه پرداخت حق بیمه به مدت حداقل ۶ ماه دارند، میتوانند از بیمه بیکاری بهرهمند شوند.
- میزان و مدت پرداخت: میزان بیمه بیکاری بر اساس میانگین حقوق و مزایای فرد در آخرین سه ماه اشتغال تعیین میشود و مدت زمان پرداخت آن به سابقه پرداخت بیمه فرد بستگی دارد. حداکثر مدت پرداخت برای افراد مجرد ۳۶ ماه و برای متاهلان ۵۰ ماه است.
- وظایف کارفرما و کارگر: کارفرما موظف است در صورت اخراج کارگر، مراتب را به سازمان تامین اجتماعی اطلاع دهد. کارگر نیز باید ظرف مدت ۳۰ روز از بیکاری خود به اداره کار محل سکونت خود مراجعه و درخواست بیمه بیکاری را ثبت کند.
- آموزش و بازآموزی: بیکارانی که از شرایط بیمه بیکاری استفاده میکنند، در دورههای آموزشی فنی و حرفهای شرکت میکنند تا مهارتهای جدیدی کسب کرده و به بازار کار بازگردند.
- وظیفه سازمان: سازمان تأمین اجتماعی موظف است حسابهای مربوط به درآمدهای حق بیمه بیکاری و پرداختهای مقرری بیمه بیکاری بر اساس این قانون را به طور جداگانه نگهداری و در صورتهای مالی خود منعکس کند. همچنین باید گزارش عملکرد مالی سالانه خود را به وزیر بهداشت درمان و آموزش پزشکی، وزیر کار و امور اجتماعی و شورای اقتصاد ارائه دهد.
- محدودیتها: شرایط بیمه بیکاری شامل کسانی نمیشود که به میل خود استعفا دادهاند یا به دلایل انضباطی اخراج شدهاند.
بیمه بیکاری به چه کسانی تعلق نمی گیرد؟
شرایط بیمه بیکاری به برخی از افراد کمک میکند تا بخشی از مشکلات و استرسهای ناشی از بیکاری را برطرف کنند. اما متأسفانه این بستر برخی افراد را در بر نمیگیرد. به عنوان مثال افراد خارجی که در ایران مشغول به کار هستند، بازنشستگان و متقاضیان مستمری بیکاری دائمی از این خدمت مستثنی هستند. همچنین افرادی که کارفرمایشان وجه بیمه بیکاری را پرداخت نکرده است نیز در این دسته قرار میگیرند.
ممکن است شما هم از آن دسته افرادی باشید که بارها با از دست دادن شغل مواجه شدهاند و این احساس را دارید که دیگر قادر به پیدا کردن کار مناسب نیستید. در این مواقع اندیشیدن درباره استفاده از شرایط بیمه بیکاری به عنوان یک گزینه ممکن است برایتان مفید باشد. بخاطر داشته باشید که طبق قوانین بخشنامه بیمه بیکاری تعداد دفعات دریافت مستمری بیکاری محدودیتی ندارد؛ بنابراین میتوانید از این منابع حمایتی استفاده کنید تا زمانی که به دنبال یافتن کار جدید میگردید.
تمامی افرادی که تحت پوشش قانون تأمین اجتماعی و تابع قانون کار و کشاورزی هستند از شرایط بیمه بیکاری بهرهمند میشوند، به جز گروههای زیر:
- اتباع خارجی
- صاحبان مشاغل آزاد (حتی اگر دارای بیمه مشاغل آزاد باشند)
- بازنشستگان
- از کارافتادگان کلی
- بیمهشدگان اختیاری
- کارگران کارگاههای خانوادگی
از نظر قانونی هیچ محدودیتی برای تعداد بارهای استفاده از بیمه بیکاری وجود ندارد. همچنین فاصلهای بین دورههای استفاده نیز تعیین نشده است. به عنوان مثال اگر پس از یک دوره کاری مستمر دوباره به کار برگشتید و سپس دوباره بیکار شدید میتوانید درخواست بیمه بیکاری را مجدداً ارائه دهید. توصیه ما این است که برای ثبت اعتراض به سوابق تامین اجتماعی این مطلب را از دست ندهید.
عواقب گرفتن بیمه بیکاری
بر اساس قوانین تامین اجتماعی دریافت بیمه بیکاری بهطور کلی تأثیری بر سابقه بیمه افراد ندارد. با این حال عواقب گرفتن بیمه بیکاری میتواند بر مقدار مستمری و حقوق بازنشستگی اثر بگذارد. از آنجا که محاسبه مستمری بازنشستگی بر اساس پرداخت حق بیمه در دو سال آخر اشتغال انجام میشود اگر فرد در این دوره بیمه بیکاری دریافت نکند، تأثیری بر حقوق بازنشستگی او نخواهد داشت.
برای دانلود فایل پی دی اف شرایط بیمه بیکاری کلیک کنید.
سوالات متداول
چه کسانی نمیتوانند بیمه بیکاری دریافت کنند؟
اتباع خارجی، بازنشستگان، از کارافتادگان کلی، صاحبان مشاغل آزاد، بیمهشدگان اختیاری و کارگران کارگاههای خانوادگی نمیتوانند بیمه بیکاری دریافت کنند.
کارگران بیکار شده برای دریافت بیمه بیکاری باید چه مدت سابقه پرداخت حق بیمه داشته باشند؟
کارگران بیکار شده باید حداقل ۶ ماه سابقه پرداخت حق بیمه داشته باشند تا بتوانند بیمه بیکاری دریافت کنند.
حداکثر مدت زمان پرداخت بیمه بیکاری برای افراد متاهل چقدر است؟
حداکثر مدت زمان پرداخت بیمه بیکاری برای افراد متاهل ۵۰ ماه است.
دیدگاه ها